Смекни!
smekni.com

Асаблівасці калектывiзацыя ў БССР (стр. 2 из 2)

У гады другой пяцігордкі калектывізацыя ў Беларусі фактычна завяршылася. У і калгасы было аб'яднана 87,5% сялянскіх двароў і абагуленша 96% пасяўных плошчаў. У лютым 1936 г. II Усесаюзны з'ездзд калгаснікаў-ударнікаў прыняў Статут сельскагаспадарчай аарцелі, які гарантаваў існаванне аса-бістай падсобнай гаспадгцаркі калгаснікаў і гэтым самым даваў некаторую палёгку ііім.

Паступова адбываеццца аднаўленне сельскагаспадарчай вытворчасці. На калгасных палях працавала больш як 8 тыс. трактароў, 600 камбайндаў і іншых сельскагаспадарчых машын. Але вытворчыя пааказчыкі пад канец 30-х гадоў заставаліся на ўзроўні дакалгаснай вёскі. Ураджайнасць збожжавых культур склала ў 19933 г. 6,3 ц з 1 га, у 1940 г. - 7 ц, а надой на адну карову - адпаведна - 810 і 834 л малака. Ды і сам памер сельскагаспадарчай арцелі быў невялікі. Ён складаўся ў сярэднім з 75 гаспадарак, з пасяўной плошчай каля 400 га. Калгаснікі заставаліся самай нізкай па аплаце катэгорыяй насельніцтва.

Калектывізацыя сельсьскай гаспадаркі азначала карэнныя змены ўсяго ладу жыцця асноўнай масы насельніцтва рэспублікі. Яе вынікам з'явілася ліквідацыя шматукладнасці ў эканоміцы і стварэнне калектыўных гаспадарак. Самадзейнасць калгасаў з самага пачатку была абмежавана, што тармазіла іх ініцыятыву, гаспадарчы рост. 3 калгаснай вёскі ішла пастаяная мабілізацыя чалавечых і матэрыяльных рэ-сурсаў на розныя дзяржаўныя патрэбы. У 1933 г. былі ўведзе-ны абавязковыя пастаўкі калгаснай прадукцыі дзяржаве, якія мелі характар падатку. Цэны на збожжа і большую частку іншых сельскагаспадарчых прадуктаў былі ў некалькі разоў ніжэйшыя за рыначныя. Важнейшыя сродкі вытворчасці, а таксама кваліфікаваныя кадры былі сканцэнтраваны ў дзяржаўных МТС, якія апрацоўвалі калгасныя палі за натуральную плату, прычым памеры яе вызначаліся зверху.

Гэта таксама аддаляла вытворцаў і ад сродкаў вытворчасці, і ад вынікаў працы. Складвалася сістэма планавання і камандавання калгасамі з боку апарату. Калгаснікі не мелі пашпартоў, што выключала магчымасць свабоднага перамяшчэння, юрыдычна прывязвала да калгаса, надавала іх працы прымусовы характар. Калгасы ў пераважнай большасці не з'явіліся вынікам натуральнага развіцця сельскагаспадарчых адносін.

Сацыяльна-эканамічныя вынікі гаспадарчага будаўніцтва ў канцы 20-30-х гг. былі супярэчлівыя. 3 аднаго боку, гаспадарчае будаўніцтва дазволіла стварыць у СССР гаспадарчы комплекс, што выводзіла краіну на рубяжы сусветнага тэхнічнага прагрэсу. На закладзенай у 30-я гады тэхнічнай базе стала магчымай перамога ў вайне і аднаўленне пасляваеннага будаўніцтва. Індустрыяльнае будаўніцтва прывяло да павышэння культурна-тэхнічнага ўзроўню грамадства. 3 другога боку, сацыялістычнае будаўніцтва суправаджалася велізарнымі матэрыяльнымі і людскімі стратам!, былі ліквідаваны розныя формы ўласнасці, дзяржава стала адзіным манапалістам у сферы вытворчасці і размеркаванні, сфарміраваўся затратны механізм гаспадарання, усталявалася камандна-адміністрацыйныя сістэма кіравання ўсімі сферамі грамадскага жыцця.


Спіс лiтаратура

1. Гiсторыя Беларусi у 2 частках, курс лекцый,-- П.I. Брыгадзiн, У.Ф. Ладысеу, П.I.Зялiнскi i iнш.Мн.2002

2. Гiсторыя Беларусi у 2 частках,-- Я.К. Новiк, Г.С. Марцуль.Мн.-2006

3. Луцкевіч А. За 25 гадоў (1903-1928). Успаміны. Вільня, 1928; Мн., 1992;

4. Нарысы гісторыі Беларусі: У 2 частках. Ч 2 Мн., 1995.

5. Гісторыя Беларускай ССР: У 5 т. Мн., 1972. Т.3

6. Касцюк М. Бальшавіцкая сістэма ўлады на Беларусі. – Мн., 2000.