Смекни!
smekni.com

Е бек биржасы ж не оны ызметтері (стр. 5 из 5)

1. Рынокта сатушылар мен сатып алушылардың көп болуы, мұның үстіне олардың бәрі ұсақ сатушылар (Немесе сатып алушылар) болып келеді.

2. Рынокқа шығу және одан кетудің толық еркіндігі бар.

3. Барлық сатып алушылар мен сатушылар рыноктағы баға туралы және сатылатын тауарлардың сипаттамалары туралы ең соңғы ақпараттарды біледі.

4. Сатушылардың өнімдері әр текті болып келеді. Сатып алушының көзқарасы тұрғысынан әр бір сатушының өнімі белгілі дәрежеде кез-келген басқа сатушының өнімінен аздап болсада өзгешеленеді.

Төртінші белгісі шешуші болып саналады - әрбір өндіруші басқалардан
гөрі өзгешелеу, бірақ алмастыруға болатын өнімдерді сатады. Рынокта көптеген сатушылар бар, алайда, олардың әр қайсысыларының өнімдері бір –бірінен басқалау және осы қызымет саласында басқа өндірушілердің сатып жатқан өнімдерінен де өзгешелеу болып келеді. Ол фабрика таңбасына қарап немесе басқаша белгі салу тәсілдерінің арқасында ажыратылады.
Монопалистік бәсеке моделіне қарағанда антирестік заңнама үшін олигополия теориясы өте маңызды болып келеді. Оның негізге постулаты былай, егер рынок бірнеше сатушылардан тұратын болса, онда барлық сатушылар белгілі дәрежеде өздерінің өзара тәуекелділіктерін мойындайды. Сол себептен әрбір сатушы шығарылатын өннің көлемнің және бағасын белгілей отырып, бәсекелестің қабағына да қарайды. Бұл дегеніміз, олигополистер рынктағы өз үлесін ұлғайту мақсатында бағаны төмендетпейді деген сөз, себебі олар өздерімен бәсекелестіктегі сатушылардың да өздеріне дәл солай жауап қатып, бағаны азайтуын күтеді, сонда ғана түскен тауар тез өтетін болады.
Осының нәтижесінде олигополистік сатушылар үйлестіру мен болжалдауға назар тіктейді. Бәсеке бүркемелеу арқылы бағаны төмендетуге (Сапаны жақсарту, несие шарты, жеткізіп беру қызметтері арқылы, тіпті болмаса жасырын ішнара бағаны азайту арқылы ) және бағалық емес, бәсекеден, мысалы, өнімдерді бөлшектеу, жарнама және өнім таратуды ынталандырудан көрініс табады. Мұндай бәсеке, алайда бәсекелестіктердің қарсы шаралары алдындағы қорқынышқа немесе орташа жиынтық шығындардың өсуіне орай шектелінеді (ол олигополистік үстеме таза табыстың бөліп шығарудың мүмкін еместігіне жеткізеді) . Монополистік бәсекедегі олигополияның қарама –қайшылығы – бәсекелес сатушылардың көптігінен таза табыс мөлшері деңгейге дейін төмендейді, олардың әр қайсылары бәсекелестерінің есебінен рынокта өз үлестерін ұлғайтуға тырысады. Сол себепте фирамалар арасында үйлесу мүмкін емес.

Қорытынды.

Сонымен «бәсеке, егер оған кедергі келтірмесе, ол өнімнің өндірілуіне жағдай жасайды: Біріншіден ,кімде болса, нені болсада өндіріп және сатып алу үшін таза пайдалы тиімді бағамен алатын болса, екіншіден, соның бәрін жасай алатын адамдар арқылы өндіріп, болмаған жағдайда, тағы біреулер секілді әбден арзандатып (тіпті, сол бір әлдекім, бәлкім сол өнімді шығармайды да), және үшіншіден, барлығы ең төменгі баға мен сатылатын болады (немесе, аз мөлшерде төменгі бағамен), іс жүзінде сол тауарды сатпайтын кісі солай деп баға беруі мүмкін».