Аднак ужо 2 верасня ў Варшаве П. Трайковіч зрабіў замах на жыццё савецкага дыпкур'ера Шлессера, але быў застрэлены яго напарнікам І. Гусевым. Польская прэса абвінаваціла савецкіх дыпламатычных працаўнікоў у занадта рэзкіх дзеяннях. У гэтых умовах савецка-польскія перамовы па дамове аб ненападзе былі ў верасні 1927 г. спыненыя польскім бокам [31, с. 282].
Тым часам, з лета 1926 г. зноў абвастрыўся польска-літоўскі канфлікт. Восенню 1927 г. Польшча паспрабавала заручыцца падтрымкай Ангельшчыны і Францыі ў выпадку вайсковых дзеянняў супраць Літвы. Са свайго боку літоўская дыпламатыя звярнулася 15 кастрычніка ў Лігу Нацый са скаргай на Польшчу, а 27 лістапада СССР заявіў Польшчы аб недапушчальнасці развязвання вайны ва Усходняй Еўропе і заклікаў польскі бок да міралюбівасці. Падобную пазіцыю заняла і Нямеччына. Паколькі Ліга Нацый таксама выступіла за захаванне міру, польскае кіраўніцтва вырашыла змякчыць сваю пазіцыю. Літве Масква таксама параіла спыніць вайну з Польшчай. 10 снежня 1927 г. пасля перамоў у Жэневе была дасягнута польска-літоўская дамова аб спыненні стану вайны, які доўжыўся з 1920 г. [31, с. 283].
4 траўня 1928 г. у Варшаве быў здзейснены замах на жыццё савецкага гандлёвага прадстаўніка А.З. Лізарава, што выклікала новую дыпламатычную перапіску адносна белагвардзейскіх арганізацый, якія, па меркаванні СССР, размяшчаліся ў Польшчы [13].
6 верасня 1928 г. СССР далучыўся да пакта Брыяна-Кэлага і, адзіны з усіх краін-удзельніц, ратыфікаваў яго да канца года. 29 снежня Масква прапанавала Польшчы і Літве падпісаць пратакол аб датэрміновым уводзе ў дзеянне гэтай дамовы. Але Варшава прапанавала пашырыць спіс удзельнікаў будучай дамовы, далучыўшы да яе Румынію, Латвію і Эстонію. Даведаўшыся аб гэтым, Літва адмовілася ўдзельнічаць у шматбаковай дамове. У выніку 1 лютага 1929 г. Масква прыняла польскую прапанову, і 9 лютага СССР, Польшча, Румынія, Латвія і Эстонія падпісалі Маскоўскі пратакол аб датэрміновых уводзінах у дзеянне дамовы Брыяна-Келога. 27 лютага да пратаколу далучылася Турцыя, 3 красавіка - Іран, а 4 красавіка – Літва [31, с. 285].
Такім чынам, уплыў Польшчы ў рэгіёне ўзрос, заходнія суседзі СССР, атрымалі магчымасць прадэманстраваць сваю салідарнасць, а савецка-літоўскія адносіны пагоршыліся.
З лістапада 1930 г. Польшча паспрабавала наладзіць перамовы з СССР наконт дамовы аб ненападзе [14]. 5 студзеня 1931 г. Масква паказала Варшаве на неабгрунтаванасць новых польскіх прапаноў, а 6 студзеня аб гэтым паведамлялася ў Заяве ТАСС. 29 студзеня савецкі бок ізноў паказаў на неабгрунтаванасць польскай прапановы [15].
Улетку 1931 г., калі стала зразумела, што не за гарамі падпісанне франка-савецкіх дамоў аб ненападзе і гандлю, польскаму кіраўніцтву прыйшлося задумацца аб пашырэнні свайго ўплыву ва Усходняй Еўропе.
10 жніўня была парафіравана франка-савецкая дамова аб ненападзе, і Парыж вырашыў, што варта схіліцца да падобнай дамовы і Польшчы. 23 жніўня пад ціскам Францыі Польшча перадала савецкаму боку дакумент, у якім былі паўтораныя савецкія прапановы 1926 г. і польскія адказы на іх - СССР не задавальняла такая пазіцыя Варшавы, бо Францыя 23 верасня заявіла, што падпісанне савецка-французскай дамовы абумоўліваецца дасягненнем савецка-польскай дамовы, Масква прапанавала Парыжу пераканаць Польшчу зняць найбольш неабгрунтаваныя пярэчанні. Разам з тым савецкі бок паказаў на немагчымасць звязаць абедзве дамовы [35, с. 130].
Тым часам франка-германскія перамовы завяршыліся няўдала, і французскае кіраўніцтва вырашыла працягнуць збліжэнне з СССР. Польшчы было рэкамендавана ўзяць за аснову ўзгоднены тэкст франка-савецкай дамовы [16].
У снежні 1931 г. Латвія і Фінляндыя прапанавалі СССР аднавіць перамовы наконт дамовы аб ненападзе. Перамовы вяліся ў канструктыўным ключы. У выніку ўжо 21 студзеня 1932 г. была падпісана дамова з Фінляндыяй, а 5 лютага - з Латвіяй. Перамовы ж з Румыніяй зайшлі ў тупік з-за нявырашанага Бесарабскага пытання. У гэтых умовах Польшча была вымушана змякчыць сваю пазіцыю, і 25 студзеня 1932 г. савецка-польская дамова была парафіравана [35, с. 131].
25 ліпеня 1932 г. Нямеччына далучылася да падпісанага ў Лазане ангельшчына-французскага "Пакту даверу". У гэтых умовах, імкнучыся падкрэсліць сваю незалежную знешнюю палітыку, польскае кіраўніцтва 25 ліпеня падпісала з СССР дамову аб ненападзе, якая, была ратыфікавана Польшчай 26, а СССР 27 лістапада. Пасля абмену ратыфікацыйнымі граматамі 23 снежня 1932 г. савецка-польская дамова ўступіла ў сілу [31, с. 290].
Падпісаны ў 1932 г. дагавор аб ненападзе з Савецкім саюзам,завяршаючы адзін з этапаў польска савецкіх адносін, мог стаць асновай для іх уздыму на новы і больш высокі ўзровень. Але ён жа мог стаць і найвышэйшай кропкай у іх развіцці. Тая ці іншая яго роля залежала ад таго, наколькі ён адпавядаў стратэгічным мэтам знешняй палітыкі абедзвюх дзяржаў [29, с. 66].
У Польшчы пакт з СССР быў сустрэты прыхільна большасцю палітычных партый, як правых, так і левых. Толькі дзве палітычныя групы з супрацьлеглых флангаў – камуністы і кансерватары - ацэньвалі яго стрымана [29, с. 66].
Польска-савецкі дагавор аб ненападзе не стаў для Польшчы паваротнай падзеяй у яе адносінах з СССР. Галоўнае – ён не прынес павышэння даверу ў адносінах паміж дзвюмя дзяржавамі. Тое ж самае неабходна сказаць і аб савецкім партнёры Польшчы. Для абедзвюх дзяржаў дагавор быў сродкам для вырашэння актуальных праблем іх знешняй палітыкі, ляжаўшых па-за сферай узаемных адносін [29, с. 67].
3.2 Польска-савецкая адносіныў перыяд павароту ў адносінах паміж Нямеччынай і Польшчай
Восенню 1932 г. нямецка-польскія адносіны зноў пагоршыліся. Як і прадугледжвалася ў Варшаве, інтэнсіўнасць антыпольскай рэвізіянісцкай прапаганды ў Германіі не толькі не знізілася, але і рэзка ўзрасла пасля прыходу Гітлера да ўлады. Канцлер асабіста прыняў у ёй актыўны ўдзел, выкарыстоўваючы прэсу і радыё [29, с. 60].
Каб папярэдзіць стварэнне адзінага антыгерманскага фронту, Нямеччына прымяняла ў адносінах да Польшчы дваістую тактыку. Нараўне з рэваншызмам, у вузкай дыпламатычнай сферы лідэры Нямеччыны дэманстравалі перад прадстаўнікамі Польшчы карэктнасць, што стала для Польшчы абнадзейлівай прыкметай паляпшэння польска-германскіх адносін [32, с. 72].
Неўзабаве, Польскі ўрад у міжнародных адносінах змяніў прынцып шматбаковых адносін на прынцып двухбаковых.
У лютаўскім выступленні на сойме Бек падкрэсліў, што галоўная роля ў сістэме польскай знешняй палітыкі павінна належыць двухбаковым адносінам і дамовам з асобнымі краінамі. Раздел аб адносінах з Нямеччынай у соймавай прамове Бека меў на мэце зандаж з разлікам на водгук у Берліне. Бек паспрабаваў змякчыць усеагульнае абурэнне антыпольскай прапагандай Нямеччыны. Напрыканцы ён заявіў: "Наша стаўленне да Нямеччыны і да яе спраў будзе такім, як стаўленне Нямеччыны да Польшчы. На практыцы было адзначана: усё ў гэтай вобласці залежыць больш ад Берліна, чым ад Варшавы" [32, с. 76].
Савецка-польскім адносінам у прамове Бека было адведзена значнае месца. Асобна падкрэслівалася Бекам тое, быццам бы пакт аб ненападзе з СССР мае значэнне перш за ўсё сваім прыкладам. [32, с. 78] У гэтых словах Бека можна было ўбачыць прапанову аб пераглядзе польска-нямецкіх адносін, і падказвалася пэўная форма пагаднення па прыкладзе польска-савецкай дамовы.
Важным матывам новай знешнепалітычнай стратэгіі Варшавы стала і пагаршэнне савецка-германскіх адносін, звязаных з прыходам да ўлады ў Нямеччыне А. Гітлера [26, с. 249].
Натуральна, польскае кіраўніцтва вырашыла скарыстацца нямецка-савецкімі супярэчнасцямі. Не выключана, што да новай палітыкі ў стаўленні Берліна Варшаву падштурхоўвала і абвастрэнне становішча на Дальнім Усходзе, дзе паўстала пагроза савецка-японскай вайны. Разам з тым польскае кіраўніцтва лічыла, што, згаджаючыся на нармалізацыю адносін з Нямеччынай, ёй варта прадэманстраваць сілу. Таму, калі 16 лютага 1933 г. данцыгскі сенат прыняў рашэнне аб ліквідацыі адмысловай партовай паліцыі, у ноч на 6 сакавіка польскі дэсант заняў Вестерплятте. Аднак скарга Нямеччыны ў Лігу Нацый прымусіла Варшаву адступіць [31, с. 298].
Праз тыдзень у сталіцах вялікіх дзяржаў Еўропы пачалося абмеркаванне прапанаванага Б. Мусаліні "Пакта чатырох".
Італьянскі праект прапанаваў "прынцып перагляду мірных дамоў" у адпаведнасці са статутам Лігі Нацый. Прапаноўвалася роўнасць асобных дзяржаў у вобласці ўзбраення, гэтая норма прыдугледжвала ўсеагульную лінію паводзін Ангельшчыны, Францыі, Нямеччыны і Італіі "ва ўсіх палітычных і непалітычных пытаннях як еўрапейскіх так і нееўрапейскіх". Праект Мусаліні адчыняў для Нямеччыны магчымасць ліквідацыі Версальскай дамовы і перагляду яе тэрытарыяльных умоў [32, с. 82].
Натуральна, што Польшча і іншыя ўсходнееўрапейскія саюзнікі Францыі не падтрымалі ідэю падобнай дамовы. Польшча ў выпадку падпісання "пакта чатырох" пападала б у крытычнае становішча. Яе западныя землі, якія былі прадметам сваркі з Нямеччынай, апыналіся пад пагрозай перадачы апошняй па рашэнні вялікіх дзяржаў [32, с. 84].
Таксама Польшча асцярагалася наконт таго, што стварэнне блока Нямеччыны з заходнімі дзяржавамі магло паслабіць зацікаўленнасць апошняй у дамове з Польшчай.
Крытыка ў Польшчы "пакта чатырох" знаходзіла падтрымку з боку СССР. Аднак пры агульным добразычлівым стаўленні савецкі друк паказваў на непаслядоўнасць польскай пазіцыі [32, с. 86].
Пасля таго як, ідэя блоку заходніх дзяржаў набыла рэльефныя абрысы, польскаму ўраду было важна заручыцца тым, што СССР сапраўды акажа "пакту чатырох" рашучае супраціўленне [32, с. 88].
Паміж дыпламатамі СССР і Польшчай адбыўся шэраг сустрэч. 23 сакавіка 1933 г. Польшча і СССР паведамілі адзін аднаго аб адмоўным стаўленні да "Пакту чатырох". Сваю незадаволенасць Польшча таксама выказала Ангельшчыне і Францыі, але не Нямеччыне, з якой было вырашана дасягнуць дамовы [26, с. 252].